Το μόνο βήμα που πραγματικά έχει αξία είναι το να μπορεί να μένει κανείς μόνος του εντελώς, έχοντας πρώτα συγχωρήσει τον εαυτό του εντελώς, γιατί η αηδία για τον εαυτό δεν επιτρέπει να μείνεις μόνος σου. Ένας ασκητής, ή και πολλοί άλλοι άνθρωποι ξέρουν ότι δεν είναι στην πραγματικότητα μόνος του κανείς ποτέ, αν όμως δεν αντέχει τον εαυτό του πώς μπορεί να σταθεί είτε έτσι είτε αλλιώς; Φυσικά αυτό το πλέον άξιο, είναι ένα σχεδόν ακατόρθωτο βήμα γιατί κάποιος που σιχαίνεται τον εαυτό του δεν μπορεί να τον συγχωρήσει μόνος του. Πρέπει να έχει εξωτερικά αυτό το βίωμα, κι έτσι δεν γίνεται τίποτα. Γι΄ αυτό έχει τόσο μεγάλη σημασία η εξομολόγηση, όταν και πάλι έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που αντέχουν και δεν έχουν καταστραφεί τελείως, γιατί αλλιώς και ο Χριστός ο ίδιος να το πει μερικοί μπορεί να μην πιστέψουν ότι συγχωρούνται.

Chat GTP

Όταν ήμασταν πολλοί νέοι έρχονταν συχνά στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο διάφορα μηνύματα στα αγγλικά που υποθέταμε ότι είναι γραμμένα από μποτς τα οποία είχαν αντικείμενο (ίσως) κάποιες αγοραπωλησίες φαρμάκων ή, τις πιο πολλές φορές, δεν είχαν απολύτως κανένα αντικείμενο. Έμοιαζαν με κείμενο, αλλά ήταν ακατανόητα, ήταν αδύνατο να βγάλεις συμπέρασμα για το τι θέλει να πει το μήνυμα. Τα διάβαζα περισσότερο από περιέργεια για το τι μπορεί να είναι και τι θέλουν να πουν αλλά ποτέ δεν μπόρεσα να μάθω. Πολλές φορές όταν έγραφα μια ανάρτηση σε αυτό το μπλογκ, ιδίως όταν ήταν κάτι που δεν μπορούσα να εκφράσω καλά, σκεφτόμουν ότι το αποτέλεσμα είναι ένα τέτοιο κείμενο.

Αλλά και σε πάρα πολλές περιστάσεις έχει τύχει να αγανακτήσω για τον περίφημο προγραμματισμό που πρέπει να κάνει πχ ένας γονιός στο παιδί του, διαβάζοντας βιβλία με οδηγίες ανατροφής τέκνων. Έλεγε ας πούμε ένα βιβλίο ότι το παιδί δεν πρέπει να δει το γονιό να χάνει την υπομονή του γιατί τότε κλονίζεται το πρότυπο. Όχι ότι είναι λάθος αυτό, αλλά εξαντλούσε τη γονεϊκή σχέση σε αυτές τις οδηγίες, σαν να είναι όλα καθορισμένα με μια σχέση αιτίου αιτιατού. Τα λόγια καθόριζαν τη συμπεριφορά. Άλλο παράδειγμα: «πέντε φράσεις που δεν πρέπει ποτέ να πείτε στο παιδί σας» ή, τι να λέτε σε διάφορες περιπτώσεις.

Τα θυμήθηκα αυτά βλέποντας ένα βιντεάκι για το Chat GTP όπου κάποιος λέει ότι αυτό το πολύ δυνατό πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι φτιαγμένο για να έχει συνείδηση, αλλά τον ανησυχεί ότι στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε πώς λειτουργεί η συνείδηση και πότε και πώς προέκυψε ή προκύπτει. Χαίρομαι που τουλάχιστον υπάρχει αυτή η παραδοχή.

Κατά τα άλλα θα ήθελα κι άλλα πολλά να πω, για τον τρόπο που μιλούσε ο Χριστός όταν έκανε π.χ. αναστάσεις ή θεραπείες, μονολεκτικά. Αλλά αδυνατώ, ως συνήθως. Μπορεί να μας τα πει το Chat GTP, ως άλλος ηλεκτρικός καλόγερος του Douglas Adams.

Good Bones, by Maggie Smith

Life is short, and I’ve shortened mine

Life is short, though I keep this from my children.

in a thousand delicious, ill-advised ways,

a thousand deliciously ill-advised ways

I’ll keep from my children. The world is at least

fifty percent terrible, and that’s a conservative

estimate, though I keep this from my children.

For every bird there is a stone thrown at a bird.

For every loved child, a child broken, bagged,

sunk in a lake. Life is short and the world

is at least half terrible, and for every kind

stranger, there is one who would break you,

though I keep this from my children. I am trying

to sell them the world. Any decent realtor,

walking you through a real shithole, chirps on

about good bones: This place could be beautiful,

right? You could make this place beautiful.

https://www.poetryfoundation.org/poems/89897/good-bones

Έρχεται η καινούρια νοικάρισσα που μοιάζει αδιόρατα με τη Χρυσούλα να με ρωτήσει τι μπορούμε να κάνουμε με τη μυρωδιά στο ασανσέρ. Κυρία, αυτή η μυρωδιά δεν διορθώνεται εύκολα, όπως και τόσα άλλα πράγματα. Λένε ότι ο ίδιος ο άνθρωπος ελκύει το πεπρωμένο του, λοιπόν τι να κάνω για να αποφύγω αυτή την κατάσταση με τα ψόφια ποντίκια. Πόσο εύκολο ή δύσκολο να αλλάξεις τη θέληση των ανθρώπων για να τους πείσεις για μια μυοκτονία; Αλλά αυτό δεν θα ήταν η λύση, πρέπει να κλείσει και η πόρτα. Με κοίταξε περίεργα. Συνέχισα, προσπάθησα πολύ αλλά κανείς δεν με ακούει, ξέρετε τι περίεργο πράγμα. Θα δοκιμάσατε κι εσείς φυσικά, δοκιμάστε πάλι. Έχω κουραστεί τόσο, τόσο πολύ. Ο πνευματικός κόσμος μακριά, ο πραγματικός κόσμος αδιάβατος. Όλη μου τη ζωή ακούω ανθρώπους να μου λένε ότι τα προβλήματά μου δεν είναι σοβαρά. Τουλάχιστον όχι σοβαρότερα από τα δικά τους. Λοιπόν συνεχίστε αν θέλετε, κάπως θα κάμψετε τη θέλησή τους, είτε με παρακάλια, είτε με εξυπνάδα, είτε με απάτες, είτε με ομορφιά, είτε με κάτι άλλο. Εγώ απλώς προσπαθώ να μην θυμώνω με τον κόσμο, δεν με νοιάζει να με αγαπούν πλέον τουλάχιστον να μη μου λένε ότι τους βλάπτω με τον θυμό και την κακή μου βούληση.

Η μνήμη είναι ένα από τα πιο παράξενα πράγματα στη ζωή. Θυμάμαι μια σκηνή από ένα σήριαλ (νομίζω το «τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας») όπου μια γυναίκα έλεγε ότι όταν κάηκε το σπίτι της σκεφτόταν κάποιες κάλτσες που είχε χάσει, ενώ είχε χάσει νομίζω τα πάντα. Αυτό ήταν πάλι ένα σχόλιο για την αντίδραση του μυαλού στο σοκ, και έρχεται συνέχεια στο μυαλό μου το τελευταίο καλοκαίρι, καθώς περνάμε μέσα από διάφορα πένθη. Εκνευρίζομαι πχ γιατί κάθε φορά που σκεφτόμουν τη θεία μου που είναι άρρωστη, θυμόμουν πώς όταν ήμουν παιδί και πήγαινα στο σπίτι της προετοίμαζε κάθε μέρα τα κρεμμύδια για τη σαλάτα βάζοντάς μια μέρα πριν στο ξύδι. Το θεωρώ καταθλιπτικό το ότι από τη ζωή της θυμάμαι πρώτα αυτό. Αλλά αυτή είναι μια πολύ παλιά ανάμνηση. Μπορώ να θυμηθώ και πολλά άλλα, άλλα χαρούμενα κι άλλα πολύ πολύ λυπηρά από τη ζωή της. Ίσως αυτά τα κρεμμύδια απλώς να κρύβουν τα επόμενα λυπηρά, δεν ξέρω. Η άλλη εξήγηση είναι ότι το μυαλό δεν μπορεί πλέον να αντέξει τόσα και τόσα, αν και γενικά δεν αναγνωρίζεται σαν τραύμα τα όσο έχουμε ακούσει από παιδιά. Κι όμως ξέρει κανείς ότι «στο μυαλό είναι ο στόχος». Αλλά ας είναι, άλλωστε δεν νομίζω να πάει και πολύ μακριά το πράγμα, ο στόχος επετεύχθη.

Όταν η θεία είχε ήδη προχωρήσει πολύ προς τα πίσω, σε βαθμό που να ρωτάει πότε θα έρθει η μαμά μου να πάρει, η ξαδέρφη της πήγαινε να τη δει και να της πάει κάποια πράγματα όπως καραμέλες, ρούχα κ.τ.λ. στο γηροκομείο. Μια μέρα της είπε: «Σε ευχαριστώ που με βοηθάς να ζήσω». Κι αυτή νομίζω ήταν μια από τις πιο ταπεινές κι ευγενικές ευχαριστίες.

Κατά τα λοιπά αυτός ο κόσμος, όπου πεθαίνει κάποιος δικός σου και σου δίνουν στην καλύτερη περίπτωση μερικές μέρες άδεια! Αν τυχόν δεν μπορείς να προσαρμοστείς ή έχεις ανάγκη (που θα έχεις), συνεχίζεις με τον ίδιο ρυθμό, αυτόν ντε, που στον κορωνοϊό μπόρεσε να πατήσει φρένο αλλά μετά δεν μπορεί άλλο να πατηθεί χωρίς να πεθάνουν μερικοί ακόμα, πόσοι δεν ξέρω. Και τα παιδιά από μια ηλικία και μετά, όλη μέρα τρέχουν, δεν προλαβαίνεις να τα δεις καλά καλά, και μετά σου λένε γιατί είναι νευρικό ή δεν ξέρω τι. Ενώ ο ίδιος ο γονιός τα διδάσκει, όπως λένε, με το παράδειγμα να μη σταματάνε ποτέ και για κανένα λόγο. Κι αυτό δεν είναι έγκλημα, είναι η ευχή.